تابلو های برق به عنوان قلب مجموعه و تاسیسات صنعتی و ساختمانی برای عملکرد صحیح سیستم های ایمنی ، حفاظتی ، روشنایی ، آسانسور ، موتورخانه ، گرمایشی و سرمایشی معرفی می شوند . تابلو سازی برق نیازمند دانش و مهارت های به خصوصی است که باید افراد متخصص اقدام به ساخت آن نمایند. وظیقه کلی تابلو های برق حفاظت از تجهیزات، دستگاه ها و مدارهای متصل در برابر جریان های زیاد، تغییر ولتاژ ناگهانی، قطع و وصل شبکه برق، اتصال به زمین و جریان های اتصال کوتاه است.
تابلو برق در اصل محفظه ای فلزی است که تجهیزات الکتریکی مختلف از قبیل المان های حفاظتی، تجهیزات کنترلی، نمایشگرها و مدارهای فرمان را درخود جای می دهد. تابلو سازی برق در مدل های مختلفی انجام می شود؛ یکی در ولتاژ متوسط که به آن تابلو برق MV هم می گویند و برای ولتاژ های 1 تا 36 کیلو ولت مناسب است و دیگری تابلو برق های اصلی که به آن تابلو برق LV می گویند و ولتاژ بالایی را تحمل کرده و ساخت آن نیازمند دانش و مهارت پیشرفته است.
در تابلوهای برق اصلی LV برای حفاظت کامل از تجهیزات و جلوگیری از آسیب های وارده به مدار در برابر قوس الکتریکی و اتصالات کوتاه و اتصال به زمین در جریان های زیاد که گاهی تا 150 کیلو آمپر هم می رسد، از کلید هوایی ACB استفاده می کند که این کار از ذوب شدن شمش ها و کابل های برق تا حدود زیادی جلوگیری می کند.
تابلوهای برق در ولتاژهای بالا تا ولتاژهای تبدیل شده متوسط و کم برای استفاده در صنایع، نیروگاه ها، کارخانه ها و کارگاه ها، ساختمان های تجاری ، منازل و مجتمع ها طراحی و تولید می شوند. تابلوسازی برق های خازنی برای اصلاح ضریب قدرت در کارخانه ها انجام می شود، تابلو برق های دارای کلید اتوماتیک MCCB و تابلو برق های دیواری برای تغذیه بخش خاصی از کارخانه و صنایع مانند سوله ها به کار می روند. تابلو برق های PLC برای اتوماسیون و کنترل دستگاه ها و سایر تابلو برق ها برای راه اندازی خطوط تولید و دستگاه های صنعتی طراحی و تولید می شوند.
فنون تابلو سازی برق چیست؟
همانطور که گفتیم برای ساخت تابلو برق باید دانش و تجربه کافی در این زمینه را داشته باشیم، چرا که تابلو های مورد استفاده برای صنایع حساس مانند نیروگاه ها به کار برده می شوند و باید تمام نکات ایمنی و فنی در ساخت آنها رعایت شود. اصول کلی برای ساخت تابلو برق به این شرح است:
- رعایت استانداردهای تابلو سازی برق و اصول کلی برای محفظه های الکتریکی مانند درجه حفاظتی IP، درجه جدا سازی محفظه ها و محافظت از آنها در برابر شرایط جوی
- اصول تخصصی ساخت تابلو برق و دانستن مقادیر نامی هر قطعه و مدار، مانند مقدار ولتاژ، مقدار جریان و …
- آشنایی با اصول تجهیزات الکتریکی مختلف از جمله رله های حفاظتی، دژنکتور، سکسیونر ها و نحوه کار هر کدام از آنها و همچنین نحوه انتخاب صحیح و درست آنها برای تابلو سازی برق.
- آشنایی کامل با تاسیسات الکتریکی و محاسبات آنها و طراحی مدار فرمان و کنترل
از آنجا که تابلو های برق برای استفاده در موارد حساس به کار می روند قطعات استفاده شده در آنها باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشند . یکی از مهم ترین قطعات استفاده شده در تابلو سازی برق ترانس های ولتاژ CT و ترانس جریان PT است . این ترانس ها برای کنترل جریان و محافظت از افراد و نمونه گیری های مختلف استفاده می شوند .
ترانس های الکترو پژواک یکی از بهترین نمونه های داخلی این محصولات است که در فروشگاه نیرو ترانس برای ساخت تابلو برق استفاده می شود . پیشنهاد می کنیم اطلاعات فنی و مشخصات ترانس جریان و ترانس ولتاژ الکترو پژواک را خوانده و با نمونه های مشابه خارجی مقایسه کنید، مطمئن باشید به اطلاعات جالبی دست پیدا می کنید!
مراحل کلی تابلو سازی برق
طراحی و اجرای تابلو برق چهار مرحله کلی دارد که عبارتند از : طراحی و اجرای تابلو برق اولیه و محاسبه قطعات و لوازم مورد نیاز و برآورد هزینه ها، مشخص کردن نحوه چیدمان لوازم و تجهیزاتی که در تابلوسازی برق به کار می روند، بررسی قوانین و استاندارد های ساخت تابلو برق، به دست آوردن ابعاد کلی تابلو برق با توجه به تعداد تجهیزات.
در مرحله اجرا و مونتاژ تابلو برق دو قسمت اجرا شینه کشی و اجرای سیم کشی ها بسیار مهم بوده و باید طبق اصول واستاندارد های خاص پیش روند. به همین منظور دانستن جدول درجه حفاظتی تجهیزات مختلف، جدول جریان تحملی سیم در دماهای مختلف، جدول قطر گلند و لوله های فولادی، رنگ بندی شستی و کلیدهای فرمان و هشدار دهنده DIN مهم است. بعد از رعایت این موارد وارد مراحل اصلی تابلو سازی برق می شویم.
- مرحله جوشکاری و ساخت محفظه تابلو برق : از دستگاه های سنگین فلز کاری مانند خم 40 تنی دیجیتال، خم دستی، گیوتین برش، دستگاه مته کاری، دستگاه جوش 250 آمپر و سنگ فرز در این مرحله استفاده می شود. قطعات فلزی مورد نظر ابتدا با دستگاه های مخصوص برش، به اندازه های مورد نظر در می آیند و با استفاده از دستگاه های پانچ و خم کاری آنها را فرم داده. در نهایت با استفاده از دستگاه های جوش تمام قطعات را به هم جوش داده و برای از بین بردن خال ها و ناهمواری های سطح با استفاده از دستگاه فرز سطحشان را صاف می کنند.
- مرحله رنگ کاری : در این مرحله بعد از ساخت بدنه تابلو برق، با استفاده از رنگ های ساده محیط بیرونی تابلو و به وسیله رنگ های چرمی محیط درونی دستگاه را به وسیله باردار کردن مولوکول های رنگ با جریان 20 کیلو ولت رنگ را به قسمت های مختلف بدنه تابلو می پاشند. بعد از اینکه رنگ ها به صورت نیمه خشک شده در آمدند آنها را داخل کوره با درجه حرارت 180 درجه قرار می دهند تا رنگ ها پخته شوند.
- مرحله مونتاژ بدنه و قطعات داخلی تابلو برق : بعد از رنگ آمیزی قطعات مختلف تمام آنها را به هم مونتاژ کرده و متصل می کنند.
- مرحله مونتاژ قطعات الکتریکی : در این مرحله تمام قطعات و تجهیزاتی که باید در تابلوسازی برق به کار برده شود از جمله : فیوزها ، کلید و کنتاکتور ها، رله ها، پریز، فتوسل، لامپ و شینه ها در اسکلت داخلی تابلو برق نصب می شوند. سپس اسکلت داخلی بر روی پایه های اصلی تابلو قرار گرفته و در نهایت با استفاده از دستگاه و تجهیزات مخصوصی به وسیله متخصصین تابلوهای طراحی شده تست و روانه بازار می شوند.
تابلو سازی برق صنعتی
تابلو های برق در ابعاد مختلفی برای کاربردهای گوناگون ساخته می شوند، از جمله تابلو های برق مورد استفاده می توان به تابلو برق صنعتی، تابلو برق ساختمانی، تابلو برق خانگی، تابلو برق آسانسور، تابلو برق کارگاهی و … اشاره کرد. مراحل ساخت تابلو برق که در بالا مطرح شد، رعایت برخی از نکات تکمیلی برای ایمنی هر چه بیشتر تابلو الزامی است. نکات باقی مانده در تابلو سازی برق صنعتی را می توان به این شرح گفت:
- تمام تابلو های برق ساخته شده باید دارای سیم ارت با رنگ سبز در دستگاه باشند. خطوط RST دستگاه با رنگ های زرد، قرمز و آبی و سیم های نول با رنگ سیاه مشخص می شوند.
- برخی از تابلو برق ها روی درب تابلو کلید stop و start و یا یک کلید گردان برای روشن خاموش کردن دستگاه و روشنایی آن دارند.
- برای راحتی کار با تابلو و در صورت نیاز تعمیر آسان قطعات باید دو نقشه در هنگام تابلو سازی برق کشیده شود، یکی رایرز دیاگرام که مکان تابلو در آن مشخص می شود و دیگری نقشه داخل تابلو که شامل تمام قطعات و نوع آنهاست.
- شینه های مورد استفاده در تابلو برق با استفاده از رنگ های نسوز باید رنگ شوند و کلید ورودی اصلی باید از نوع خودکار باشد.
- سیم کشی هایی که درون تابلو انجام می شود با سیم های مسی یک لایه و با عایق حداقل 1000 ولت باشد. از سیم 1.5 برای روشنایی درون تابلو به همراه کلید مینیاتوری 10 آمپر یا سیم 2.5 برای پریز به همراه کلید مینیاتوری 16 آمپر استفاده شود.
- نکته پایانی در تابلو سازی برق رعایت ارتفاع تجهیزات است که ارتفاع قسمت های میانی تابلو از سطح زمین حداکثر 160 سانتی متر و ارتفاع بالاترین دسته کلید حداکثر 175 سانتی متر باشد.