یکی از مهم‌ترین تجهیزات الکتریکی در هر سیستم الکتریکی؛ تابلو برق است که از قطعات داخلی متعددی تشکیل شده است. چنانچه هر کدام از این قطعات داخلی با مشکل کارکردی مواجه شده و قادر به انجام نقش خود در سیستم نباشد؛ تابلو برق با مشکل مواجه می‌شود و عملکرد کل سیستم الکتریکی را با اختلال مواجه می‌کند. لذا برای جلوگیری از این امر و به منظور بررسی سلامتی تابلو و حفظ ایمنی سیستم؛ لازم است قبل از شروع به کار تابلو برق؛ یعنی بلافاصله پس از تولید و دقیقا قبل از نصب و راه اندازی آن؛ از جنبه‌های متعددی مورد تست و بازبینی قرار بگیرد. اهمیت تست تابلو برق تا به حدی است که می‌تواند از حوادث خطرناک آتی در حوزه سیستم‌های الکتریکی جلوگیری نماید. لازم به ذکر است که تست‌های انجام شده بر روی تابلو برق به منظور ممانعت از بروز خطاهای آتی در عملکرد آن و تشخیص عیب‌ها یا نقص‌های موجود انجام می‌شود. انواع تست تابلو برق شامل بررسی فاکتورهایی همچون افزایش دما، مقاومت در برابر اتصال کوتاه، پیوستگی مدارات حفاظتی، تعیین میزان درجه حفاظت، خواص دی الکتریک، نحوه کار و غیره است. تست‌های مذکور بر اساس مفاد بند ۸ استاندارد ۱۹۲۸ سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران صورت می‌گیرد؛ بر همین اساس انجام تست‌های تابلو برق هم‌چنان‌که از اهمیت فوق العاده‌ایی به منظور جلوگیری از وقوع حوادث و خطرات ناگوار برخوردار است؛ بایستی مطابق با اصول و پروتکل‌های خاصی که در این زمینه وضع شده‌اند صورت گیرد. لازم به ذکر است که این قبیل تست‌ها به صورت روتین انجام شده و اغلب نیاز به صرف وقت یا زمان زیادی ندارند. در مقاله پیش‌رو قصد داریم به معرفی تعدادی از این آزمایشات رایج در حوزه مربوط به تست تابلو برق بپردازیم.
انواع روش‌های تست تابلو برق
تابلوهای برق در اصل محفظه‌ها یا جعبه‌هایی هستند که از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در داخل خود محافظت می‌کنند که بر اساس نوع کاربرد، محیط استفاده و شکل مصرف از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند. از انواع تابلوهای برق مورد استفاده در حال حاضر می‌توان به تابلو برق پلاستیکی و تابلو برق پلی کربنات اشاره کرد.
تست تابلو برق در انواع جعبه برق پلاستیکی و جعبه برق پلی کربناتی عموما به دو شیوه روتین انجام می‌شود که شامل موارد ذیل است:
۱- تست معمولی: این احتمال وجود دارد که انجام این شیوه بر روی هر محصولی به صورت مخرب باشد.
۲- تست پایه‌ای: این تست بر روی تابلو برق‌هایی صورت می‌گیرد که پیش از آن؛ از سلامت بخش‌ها و قطعات مختلف آن اطمینان حاصل شده است. پس از حصول اطمینان کافی از عملکرد نرمال؛ جهت بررسی‌های تکمیلی‌تر از این تست‌ها استفاده می‌شود.
تست نوع اول تابلو برق
تست نوع اول تابلو برق این نوع آزمایش شامل موارد ذیل است:
۱- ولتاژ ایمپالس: دلیل ایجاد این نوع از ولتاژها به دلیل ایجاد سوئیچ‌زنی در شبکه است.
۲- ولتاژ نامی: برای هر میزان از ولتاژ؛ آزمایش خاصی در نظر گرفته می‌شود. به گونه‌ای که برای ولتاژ ۱۲ کیلو ولت آزمایش ۷۵ کیلو ولت، برای ولتاژ ۲۴ کیلو ولت آزمایش ۱۲۵ کیلو ولت، برای ولتاژ ۳۶ کیلو ولت آزمایش ۱۷۰ کیلو ولت ایمپالس را بایستی در نظر گرفت.
۳- تحمل جریان اتصال کوتاه: یکی از انواع تست تابلو برق است که بخصوص در تابلو برق‌های صنعتی انجام می‌شود؛ به صورتی‌که هر تابلو برقی باید تحمل جریان اتصال کوتاه مختص خود را داشته باشد.
۴- آزمایش تحمل افزایش دما: در این نوع از تست تابلو برق؛ افزایش میزان دما با سبارها و نقاط اتصال در اثر عبور جریان نامی باید در حد مقادیر معرفی شده در استاندارد باشد.
۵- آزمایش تحمل افزایش جرقه زنی: این نوع از آزمایش اجباری نیست؛ ولی به هر دلیل ممکن است بین باس بارها یا فازهای مختلف در داخل تابلو برق پلاستیکی یا تابلو برق پلی کربنات جرقه‌ای صورت بگیرد که باعث افزایش فشار هوای داخلی سلول گردد به همین دلیل ممکن است درب سلول کنده شده و تجهیزات داخل آن به بیرون پرتاب گردند.
۶- آزمایش سکسیونرها و دژنکتورها: این تست تابلو برق شامل آزمایش ایمپالس، تحمل جریان کوتاه و افزایش دمای کنتاکت‌ها یا نقاط اتصال آن‌ها با باسبارها است.
🔔 پرفروش ترین محصولات تابلو برق صنعتی در فروشگاه نیرو ترانس 🔔
💥 تابلو توزیع 💥تابلو برق کامپوزیت 💥 تابلو بانک خازنی
تست پایه‌ای تابلو برق
این نوع تست تابلو برق هم در انواع جعبه برق پلاستیکی و جعبه برق پلی کربنات و سایر تابلوهای برق به آزمایش موارد ذیل ختم می‌شود:
۱- کنترل‌های عمومی: شامل بررسی ضخامت رنگ، تنطیم بودن فاصله درب‌های تابلو، رنگ شینه‌ها، سلامت قفل درب‌ها، کامل بودن پیچ و مهره‌ها و تست درستی انتخاب آن‌ها، درجه حفاظت تابلو IP و مواردی از این طیف است.
۲- کنترل‌های مکانیکی: شامل بررسی و تست مواردی همچون عایق‌ها، حرکت درست و روان ارابه‌ها، بررسی کارکرد کلید و اینترلاک‌های مکانیکی، بررسی کشوها و سایر مکانیزم‌های متحرک و کارکرد سکسیونرهای کشوها است.
۳- کنترل‌های الکتریکی: در این نوع از تست تابلو برق مواردی مانند ولتاژ و جریان نامی، ولتاژ تغذیه مدار فرمان، صحت و کیفیت اجرای مدار حفاظت، آزمایش فرکانس قدرت برای مدار قدرت، کارکرد الکتریکی کلیدهای اصلی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
تست عایقی تابلو
این تست به بررسی نقص‌ها و عیوب موجود در انواع تابلوهای برق می‌پردازد. از جمله این عیوب می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
✖ رطوبت
✖ تغییرات شدید ولتاژ
✖ صدمات مکانیکی
✖ روغن و آلودگی
✖ ارتعاشات
✖ حرارت و برودت اضافی
از انواع تست‌های عایقی تابو برق بایستی به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- تست عایقی ۵ کیلو وات: مناسب تجهیزات دارای ولتاژ الکتریکی بالا یا پایین
۲- تست‌های اندازه گیری و حفاظتی: بررسی عملکرد سیستم‌های حفاظتی مانند دژنکتور و جریان و همچنین انجام ترانس ولتاژ و دژنکتور
تست تزریق جریان اولیه
این نوع از تست تابلو برق شامل انجام مراحل ذیل است:
۱- تنظیم عملکرد حفاظتی جریانی رله
۲- ثبت زمان عملکرد رله
۳- تزریق جریان اولیه از طریق باسبار و افزایش آن از سیستم تنظیم رله
۴- بررسی عملکرد مطلوب بر طبق سیستم تنظیم رله
لازم به ذکر است که در این نوع تست؛ عملکرد یا فانکشن همه اجزای سیستم حفاظتی در تابلو برق مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هدف از انجام این آزمایش را می‌توان در موارد ذیل خلاصه کرد:
✔️ تشخیص وجود اتصال نادرست ترانس جریان
✔️ تشخیص بی‌نظمی رله‌ها
✔️ تشخیص انواع خطاهای اتصال ترانس جریان مکانیزم قطع دژنکتور و رله‌ها
👇🏻 جهت مشاهده و استعلام قیمت کلیک کنید 👇🏻
تست تزریق جریان ثانویه
این نوع از تست تابلو برق از طریق دستگاه‌های جریان ثانویه برای بررسی دقیق‌تر عملکرد رله حفاظتی و زمان عملکرد آن صورت می‌گیرد. از دیگر تست‌های موجود در این روش باید به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- تست سیستم اندازه گیری
۲- تست عملکرد مکانیکی
۳- بررسی صحت و سلامت روش سیم‌کشی
۴- تست دی الکتریک بر روی مدار کنترل و کمکی
۵- تست ولتاژ با فرکانس قدرت بر روی مدار اصلی
۶- اندازه‌گیری مقاومت مدار اصلی
تست دی الکتریک
در این روش تست تابلو برق لازم است که ثانویه‌های ترانسفورمر جریان اتصال کوتاه و از زمین ایزوله شده و ثانویه‌های ترانسفورمر ولتاژ باز شوند. در آزمایش ولتاژ لازم است با فرکانس قدرت بر روی مدارات کمکی و کنترل؛ ولتاژی به میزان ۲ کیلو ولت در مدت زمان یک دقیقه بین مدارات کمکی و کنترل وسیله قطع و وصل اعمال شود. از این‌رو نتیجه آزمایش مورد نظر در صورتی مطلوب تلقی می‌گردد که تخلیه الکتریکی صورت نگیرد. در تست عایقی یا دی الکتریک تابلوهای برق فشار ضعیف در مدارات قدرت و الکتریکی از شینه‌کشی استفاده می‌شود. در بخش اول ۱ کیلو ولت و در بخش دوم ۲۵ کیلو ولت در یک دقیقه اعمال می‌شود.
تست عملکرد مکانیکی تابلو برق
در این نوع تست تابلو برق؛ عملکرد مطلوب وسیله قطع و وصل و سایر بخش‌های جابجایی و اینترلاک‌های مکانیکی در انواع تابلوهای برق اعم از تابلو برق پلاستیکی یا تابلو برق پلی کربنات مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که در زمان انجام تست عملکرد مکانیکی؛ تابلو مدار اصلی فاقد جریان و ولتاژ است. تعداد دفعات تکرار این تست ۵ مرتبه بدون انجام هیچ گونه تنظیمی حین انجام آزمایشات است. در این آزمایش از قطع و وصل وسیله سوئیچینگ مانند برکر در زمان تغذیه مکانیزم قطع و وصل با ولتاژهای مرزی بحرانی اطمینان حاصل می‌گردد. ضمنا از طریق صحت سیم‌کشی؛ موضوع تطابق سیم‌کشی با دیاگرام تایید می‌شود.
تست تابلو برق با اندازه گیری مقاومت مدار اصلی
در این شیوه تست تابلو برق برای اندازه‌گیری مقاومت مدار اصلی از تجهیزات سنجش مقاومت بهره گرفته می‌شود. در واقع مقاومت سنجش شده نشان دهنده کیفیت مسیر عبور جریان برق در مدار است و محدوده‌ای هم برای آن تعیین نشده است.
تست سیستم اندازه گیری تابلو برق
این تست به منظور اطمینان از صحت عملکرد تجهیزات اندازه‌گیری در تابلو برق‌ها از قبیل ولت‌متر، وارمتر، مبدل‌ها، آمپرولت، ضریب توان و غیره انجام می‌شود. روند انجام این نوع تست تابلو برق به این صورت است که پس از تنظیم تجهیزات مولد جریان و ولتاژ بایستی سیستم اندازه‌گیری بر حسب نقشه‌های الکتریکی تابلو اعمال گردد. سپس مقادیر ولتاژ و جریان اندازه‌گیری شده و نمایش داده می‌شود. میزان تنظیم شده این مقادیر بر صحت سیستم اندازه‌گیری دلالت دارد و در صورت مغایرت بین مقادیر اندازه‌گیری شده و مقادیر اعمال شده؛ بایستی برای رفع سیستم اندازه‌گیری اقدام کرد.
تست کنترل ضخامت رنگ با دستگاه در تابلو برق
در این روش تست تابلو برق در انواع تابلوهای برق اعم از جعبه برق پلاستیکی و جعبه برق پلی کربنات و غیره با استفاده از پروب دستگاه ضخامت؛ نقاط مختلف قطعات رنگ شده اندازه‌گیری می‌شود. در صورتی‌که ضخامت رنگ به صورت یکنواخت در همه نقاط قطعه یکسان باشد قابل پذیرش است؛ در غیر این صورت قسمت رنگ شده برگشت داده می‌شود.
در این تست لازم است به همه فاکتورهای ذیل دقت کافی داده شود:
۱- کنترل ضخامت رنگ به سطح آن وابسته است.
۲- یک نقطه در قطعات با ضخامت کمتر از ۱۰ سانتی متر مربع
۳- چهار نقطه در قطعات با ضخامت بیشتر از ۱۰ سانتی متر مربع و کمتر از ۵۰ سانتی متر مربع
۴- تعیین ضخامت رنگ در نقاط کور، کلاف‌ها و ستون‌ها
