کاربرد تابلو برق صنعتی
همانطور که در مقالات قبلی اشاره شد، تابلو برق صنعتی محفظه ای است که از فلز یا پلاستیک ساخته شده و درون آن قطعات و تجهیزات مختلف برقی برای کنترل برق در یک واحد صنعتی نصب می شوند . امروزه در بیشتر صنایع کاربرد تابلو های برق صنعتی به چشم می خورد . یکی از مهم ترین وظایف و کاربرد تابلو برق صنعتی توزیع برق در بین تجهیزات صنعتی است .
زیرمجموعه تابلو برق صنعتی
کاربرد تابلو برق صنعتی بسته به مدل های مختلف این محصول که شامل تابلو های کنترل دستی یا اتوماتیک برای کنترل توزیع برق در تجهیزات مختلف، تابلو برق توزیع که معمولا در زیر تیر برق نصب می شود و تابلو های برق خازنی بستگی دارد .
منظور از تابلو برق صنعتی دستی تابلو هایی است که عمل قطع و وصل آنها بدون استفاده از کنتاکتور ها و با کمک کلیدهای سلکتوری انجام می شود .
همچنین در تابلو های صنعتی اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک از کنتاکتور و دکمه های قطع و وصل برای کنترل جریان استفاده می کنند . در مورد تابلو های توزیع می توان گفت این تابلو ها شامل تابلو هایی است که شدت جریان بسیار بالا را با استفاده از ترانس های ولتاژ و جریان کاهش داده.
کاربرد تابلو های برق خازنی که یکی از اصلی ترین تابلو های صنعتی است ؛ متعادل سازی جریان برق یا به عبارتی خارج کردن مدار برق از حالت سلفی می باشد.
برای توضیح بهتر می توانیم بگوییم هنگامی که برق در حالت سلفی قرار می گیرد جدای از هزینه های فراوانی که باید پرداخت ، سیم نول هم برق دار می شود و این مسئله می تواند منجر به بروز حادثه شود .
اجزای تشکیل دهنده تابلو برق صنعتی
ساخت تابلو برق صنعتی هم مانند سایر تابلو برق ها نیازمند رعایت برخی اصول و قوانین خاص می باشد . مسلما هر کدام از تابلو های برق در ساختار و تجهیزات به کار رفته دارای تفاوت هایی هستند .
هر تابلو برق از قسمت های مختلفی تشکیل می شود . این قسمت ها عبارتند از :
- فیوز
- ترانس جریان
- لامپ سیگنال
- کلیدهای اتوماتیک
- بیمتال
- رله ارت فالت و سی تی کوربالانس
- کلیدهای قطع و وصل
بیمتال یا رله های حرارتی در تابلو برق صنعتی
یکی از مهم ترین قطعات مورد استفاده در تابلو های صنعتی بیمتال یا همین رله های حرارتی هستند . جهت حفاظت موتور های الکتریکی در برابر اضافه بار ناگهانی استفاده از این رله ها الزامی است .
بیمتال در واقع قطع ای است که از دو فلز با جنس گوناگون و ضریب انبساطی متفاوت ساخته می شود و به عنوان یک رله حفاظتی در مدار استفاده می شود .
جالب است بدانید این رله ها قابلیت تنظیم برای شدت جریان های گوناگون را دارند و می توان آنها را برای جریان بین 1.5 تا 10 برابر جریان نامی موتور تنظیم کرد .
رله های بیمتال سه فاز دارای دو پل قدرت و دو کنتاکت فرمان هستند که یکی از کنتاکت ها به صورت باز و برای اتصال به سیستم هشدار دهنده و کنتاکت دیگر به صورت بسته و در مسیر تغذیه کنتاکتور قرار می گیرد.
هر رله بی متال خود از اجزای مختلفی شامل می شود که این اجزا عبارتند از :
- تیغه های اتصال بدنه به کنتاکتور
- ترمینال های مدار فرمان
- پیچ تنظیم جریان
- پیچ تغییر وضعیت
- ترمینال اتصال به کابل موتور
- دکمه برگشت وضعیت
لامپ سیگنال یا لامپ خبر
کاربرد لامپ های سیگنال یا علامت دهنده در تابلو های برق صنعتی برای مشخص کردن عیب های ساختار درونی یا خاموش و روشن بودن کلی دستگاه یا وارد شدن خازن به مدار برای نشان دادن فالت تریپ است .
این لامپ ها که در اندازه های مختلف وجود دارند، برای ولتاژ های 24 تا 220 ولت قابل استفاده هستند . رنگبندی لامپ های سیگنال شامل قرمز ، سبز ، سفید، نارنجی ، آبی ، صورتی و زرد است .
هر کدام از این رنگ ها معنا و مفهومی دارد و در جای مخصوصی استفاده می شود . به عنوان مثال از لامپ سفید در صورت تغذیه مدار فرمان از جریان DC استفاده می شود .
لامپ قرمز برای بسته بودن کلید، لامپ سبز برای باز بودن آن و لامپ زرد برای نشان دادن خطا به کار می رود . از دیگر کاربرد های مهم این لامپ ها می توان به مواردی همچون:
- مشخص کردن اتصال فاز های مختلف در مدار با استفاده از سه لامپ جداگانه
- نمایش وضعیت الکتروموتور ( خاموش و روشن بودن آن)
- پیچ تنظیم جریان
رله Earth Fault و ترانس جریان کوربالانس
مهم ترین کاربرد رله های ارت فالت به همراه سی تی یا ترانس های جریان کوربالانس در تابلو های برق صنعتی ، شناسایی جریان های نشتی و قطع کردن جریان بر اساس میزان حساسیت و زمان تنظیم شده دستگاه توسط ماست.
در واقع این رله ها به این صورت عمل می کنند که در صورت نشتی جریان فرمان قطع جریان را به کنتاکتور یا کلید اتومات موجود در مدار می فرستد .
در کنار این رله ها از سی تی کور بالانس (Core balance current transformer) برای شناسایی جریان نشتی به وسیله میدان مغناطیسی حول سیم استفاده می شود و نصب آن در تابلو برق به این صورت است که سیم های فاز و نول به جز سیم ارت را از درون قطعه عبور داده و آن را به سایر تجهیزات متصل می کنیم .
با توجه به این توضیحات می توان گفت ترانس های جریان کوربالانس و رله ارت فالت مکمل همدیگر بوده و در صورتی که در کنار هم نصب شوند عملکرد درستی را در تابلو انجام می دهند.
کلید های اتوماتیک
از کلید های اتوماتیک برای حفاظت تجهیزات و اتصالات متصل به تابلو برق در برابر اضافه بار و جریانات اتصال کوتاه استفاده می شود . می توان گفت عمده تفاوت کلید های اتوماتیک با غیر اتوماتیک رله های موجود در کلید های اتوماتیک است که هر کدام وظیفه خاصی را به عهده دارند .
جالب است بدانید کلید های اتوماتیک علاوه بر محافظت از اتصالات ویژگی های دیگری نیز دارند. از جمله:
- آماده بودن کلید های اتوماتیک برای کار بعد از قطع مدار
- وجود کنتاکت های فرعی در این کلید ها برای شناسایی وضعیت کلید در حالت قطع و وصل به وسیله چراغ های سیگنال
- در صورت نصب کلید اتوماتیک بر روی مدار اتصال کوتاه با استفاده از رله موجود در کلید ، جریان مدار قطع می شود.
ترانس جریان
کاربرد ترانس جریان در تابلو های برق مقوله بسیار مهمی است که باید با کمک کارشناس آموزش دیده این قطعه نصب شود .
به صورت کلی در رابطه با ترانس جریان می توان گفت؛ از ترانس های سی تی برای تبدیل جریان های بالا و فشار قوی به جریان های ضعیف تر به منظور توزیع در دستگاه های مصرفی و نمونه گیری جریان استفاده می شود.
بسته به کاربرد تابلو، می توان از ترانس های مختلف فشار ضعیف و فشار متوسط استفاده کرد . پیشنهاد می کنیم جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله ترانس های جریان فشار متوسط را مطالعه نمایید .