تابلو برق صنعتی

تابلو برق صنعتی چیست ؟

ساختار تابلو برق صنعتی  (Distribution Board)هم مانند تمام تابلو برق های موجود در بازار است . با این تفاوت که ممکن است برخی قطعات خاص در آن استفاده شوند و همچنین قطعات استفاده شده از استاندارد های خاصی پیروی می کنند . تمام تابلو برق های صنعتی هم شامل محفظه ای برای در بر گرفتن تجهیزات الکترونیکی و پنوماتیکی مختلف می باشد .

در هنگام استفاده و ساخت تابلو برق صنعتی باید نکات مهمی را در نظر گرفت ، از جمله :

1.  رعایت استاندارد های قطعات و تجهیزات الکتریکی مورد استفاده در تابلو های برق مانند درجه IP و درجه جداسازی محفظه ها
2. اصول تخصصی کار با تابلو های برق ، حداقل و حداکثر ولتاژ ورودی در آنها و …
3. داشتن اطلاعات لازم و کافی در رابطه با قطعات و تجهیزات الکتریکی و نحوه انتخاب آنها
4. داشتن اطلاعات در زمینه تاسیسات و مدار های الکتریکی و محاسبات مربوط به آنها
5. تخصص کافی در زمینه رله و حفاظت سیستم ها ، طراحی مدار فرمان و لاجیک و …

اجزای تابلو برق صنعتی

همانطور که گفتیم هر تابلو برق از قطعات و اجزا مختلفی تشکیل شده است . هر کدام از این قطعات را در ادامه معرفی خواهیم کرد .

شمش های مسی ( شینه ) : برای انتقال جریان های بسیار زیاد و بالای برق در مدار معمولا به جای کابل از قطعاتی به نام  شینه در تابلو استفاده می شود . نحوه قرار گیری شینه یا شمش های مسی درون تابلو های برق صنعتی یا به صورت افقی است یا عمودی .

ترمینال : باید بدانید در هر تابلو برق صنعتی دو نوع ترمینال وجود دارد ؛ یکی ترمینال فرمان و دیگری ترمینال پاور (power) . وظیفه ترمینال فرمان کنترل و فعال کردن میکروسوئیچ ها و سنسور های موجود و ارسال اطلاعات به تابلو برق است . ترمینال پاور هم جریان مورد نیاز دستگاه های مصرف کننده را به آنها منتقل می کنند .

محفظه تابلو صنعتی : محفظه تابلو معمولا جعبه ای فلزی می باشد که درون آن قطعات و تجهیزات مورد نیاز متصل می شوند . تمام قطعات به وسیله پیچ و مهره های مخصوص اتصال به بدنه و به همدیگر وصل می شوند تا در تابلو تکان نخورند .

ترانس ولتاژ : برای تنظیم ولتاژ و افزایش یا کاهش آن از ترانس ولتاژ استفاده می کنند .

فیوز : از فیوز ها برای قطع و وصل جریان برق مدار های موجود در تابلو هنگام نیاز استفاده می شود .

مقره ها : عایقی می باشد که شمش را به بدنه متصل می کند و آن را نگه می دارد .

سی تی ( current transformer ) : مهم ترین کاربرد ترانس جریان برای کنترل جریان عبوری از مدار در بخش های مختلف تابلو برق صنعتی می باشد . همچنین برای کنترل جریان از وسیله دیگری نیز به نام بی متال استفاده می کنند . از بی متال هنگامی استفاده می شود که مثلا موتور موجود جریان بیشتری از جریان اسمی دستگاه مصرف کند که در این صورت بی متال جریان را قطع می کند .

کلید های حرارتی : این کلید ها تجهیزاتی هستند که هم کار فیوز را در مدار انجام می دهند و هم کار قطعات بی متال. در صورت بروز اتصال کوتاه مانند فیوز جریان برق مدار را قطع می کنند و در صورتی هم که اضافه بار روی مدار ایجاد شود مانند بی متال جریان مدار را قطع می کنند .

سیم، کابل ، وارنیش و گلند : برای برقراری ارتباط بین اجزا مختلف تابلو از سیم و کابل استفاده می شود . باید در نظر بگیرید با افزایش شدت جریان عبوری، قطر کابل مورد استفاده هم افزایش می یابد . وارنیش ها نیز قطعاتی پلاستیکی هستند که به عنوان عایق برای جلوگیری از اتصال احتمالی اجزا و شینه ها به کار می روند . معمولا سیم و کابل ها را از داخل گلند به منظور حفاظت از کابل و عایق بدنه عبور می دهند .

ویژگی های تابلو برق صنعتی مناسب

برای استفاده و به کار گیری تابلو برق کمپکت  مناسب با شرایط کاری باید نوع قطعات و شکل ظاهری محصول و برخی ویژگی های دیگر آن را شناخت . به صورت کلی تابلو برق های مورد استفاده در چندین مدل ایستاده ، دیواری ، میزی ، رک و … وجود دارند که ساختمان هر کدام از آنها و نحوه قرارگیری قطعات و تجهیزات در آنها متفاوت است .

همچنین باید برای تابلو طراحی شده دو نقشه متفاوت را کشید . یکی رایزر دیاگرام که مکان نصب تابلو در آن مشخص می شود و دیگری نقشه داخل تابلو که شامل تمام قطعات از جمله تعداد و رنگ فیوز های به کار رفته ، کنتاکتور ها ، کلید های مینیاتوری ، مشخصات شین ها ، ترمینال ها ، مقره های موجود ، نوع سیم کشی و طریقه انتقال آن که از ترانکینگ بوده یا کمربند و مشخصاتی از این قبیل مشخص شوند .

وجود سیم ارت به رنگ سبز

باید ذکر کرد وجود سیم ارت به رنگ سبز در تابلو ضروری می باشد . همچنین بعضی از تابلو برق های صنعتی دارای یک سری کلید های شروع و توقف و کلید های گردان برای روشن و خاموش کردن روشنایی درون تابلو هستند . تمام شینه ها به وسیله رنگ نسوز باید رنگ آمیزی شوند .

سیم کشی داخل تابلو با استفاده از سیم مسی تک لا با سطح مقطع مناسب صورت گیرد ، ارتفاع بالاترین کلید موجود در تابلو نباید از 175 سانتی متر بیشتر شود . تعیین نیاز کاربر به تابلو دستی یا اتوماتیک نیز یکی از نکات مهم می باشد .

چرا که اگر نیاز به طراحی و ساخت تابلو صنعتی دستی باشد باید از کلید های سلکتوری و در صورت ساخت تابلو برق صنعتی اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک باید از کنتاکتور و شستی های توقف و کلیدهای فرمان روی درب تابلو استفاده کرد .

ساخت تابلو برق صنعتی

ساخت تابلو های صنعتی مراحل پیچیده و دقیقی دارد که نیاز است تا با کمک افراد متخصص در این زمینه اقدام به ساخت تابلو شود . شرح کلی این کار را می توان به این صورت توضیح داد :

در مرحله اول با توجه به مشخصات محیط مورد استفاده تابلو برق صنعتی و با توجه به کاربرد اصلی آن قطعات و تجهیزات مورد نیاز که در مطالب فوق ذکر شد درون تابلو نصب می شود . بعد از اسمبل کردن تمام قطعات و جایگذاری آن درون محفظه تابلو پبچ های تابلو را بسته و سینی کار را به بدنه متصل می کنند .

در مرحله دوم کلید اصلی تابلو را نصب و سپس شمش های افقی که برای انتقال جریان به کار می روند را به کمک مقره های عایق درون تابلو قرار می دهند . در مرحله بعد با توجه به اندازه شمش های افقی ، شمش های عمودی را برش داده و CT ها را برای کنترل جریان کل کارخانه درون شمش های عمودی قرار می دهند .

برای ارتباط بین تمام شینه های تابلو برق صنعتی و سایر قطعات از جمله کنتاکتور ، سافت استارتر ، فیوز و … با استفاده از کابل های مخصوص و اتصالات ستاره ، ستاره – مثلث ، مثلث ارتباط تمام قطعات را برقرار می کنند . نکته قابل توجه در ساخت تابلو برق های صنعتی این است که در هر تابلو از چندین CT استفاده می کنند که برخی از آنها فقط جریان یک کنتاکتور مشخص را نشان می دهند اما دسته ای از آنها برای کنترل جریان کل استفاده می شوند .

در اتصالات ستاره مثلث معمولا از بیمتال برای کنترل جریان بین موتور و قسمت های پاور که شامل کنتاکتور ها و فیوز ها می شوند استفاده می کنند و نحوه کار این قطعه بدین صورت می باشد که در صورت بروز هر گونه مشکل در موتور اعم از سوختن و زیر بار ماندن آن ارتباط موتور و قسمت های پاور قطع می شود .

در رابطه با استفاده از وارنیش ها برای روکش کابل و شمش ها می توان گفت با توجه به محل قرار گیری کابل و شینه از چندین نوع وارنیش استفاده می کنند . یکی از آنها وارنیش های حرارتی هستند که تا جریان 1000 ولت عایق می باشند .

معمولا هر تابلو برق صنعتی از چندین قسمت مختلف برای موتورهای سبک تا سنگین مورد استفاده در کارخانه تشکیل می شود . در قسمت موتورهای سنگین از فیوز و بیمتال استفاده می شود اما در قسمت موتور های سبک و نیمه سنگین می توان از کلید های حرارتی هم استفاده کرد .

توجه به نکات مهم در تابلو برق صنعتی

مهم ترین نکته در تابلوسازی برق صنعتی یکی تعیین مصرف کننده و تعیین جاگذاری هر قطعه در تابلو می باشد . منظور از مورد اول این است که اساس ساخت و طراحی تابلو برق را مصرف کننده مشخص می کند . به عنوان مثال برای بارهای مصرفی همچون لامپ و سیستم روشنایی کارخانه باید فیوز و کابل مناسب را انتخاب کرد ، پریز های برق سه فاز که در تابلو های صنعتی استفاده فراوانی دارند و باید فیوز مناسبی را برایشان تعیین کرد .

در مصرف کننده های سرمایشی مانند کولرها که دارای کمپرسور هستند و به دو قسمت تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند ضمن توجه به تجهیزات مورد نیاز باید از قطعات حفاظتی مانند بی متال و کنترل فاز هم درون تابلو استفاده کرد .

در مورد نصب تجهیزات و قطعات هم باید گفت هنگام قرار گیری قطعات باید به محل قرار گیری فیوزهای تک فاز و سه فاز و لوازم حفاظتی توجه ویژه ای کرد . همچنین در هنگام نصب داکت در تابلو های صنعتی باید فاصله مناسب با ریل ها را رعایت کرد تا هم مشکلی در کار قطعات پیش نیاید و هم نظم تابلو حفظ شود .